ละติจูด 13.5539829813 , ลองจิจูด 99.820313032
พิกัด
ตำบลโคกหม้อ อำเภออำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี
ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ
วัด วัดร้าง ศาสนสถาน
ความสำคัญ/ลักษณะ
วัดพญาไม้ ตั้งอยู่ทางด้านตะวันออกของแม่น้ำแม่กลอง ที่บ้านวัดพญาไม้ ตำบลโคกหม้อ ในเขตเทศบาลตำบลหลักเมือง เป็นวัดเก่าแก่ไม่มีหลักฐานการสร้างวัดที่แน่นอน มีแต่เรื่องเล่ากันว่า วัดพญาไม้ เดิมชื่อว่า วัดพระยาใหม่ เนื่องจากประมาณปี พ.ศ. 2423 มีชายหนุ่มคนหนึ่งมีถิ่นเดิมอยู่แห่งนี้ได้ถวายตัวเข้ารับราชการเป็นมหาดเล็ก และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์ให้เป็นถึงพระยา และด้วยความกตัญญูต่อถิ่นเกิด พระยาท่านนั้นก็เลยสร้างวัดนี้ขึ้น แต่ไม่รู้ว่าพระยาท่านนี้ชื่ออะไร และไม่ได้ระบุชื่อวัดไว้ ชาวบ้านตั้งชื่อว่า วัดพระยาใหม่ และด้วยเหตุที่บริเวณวัดมีต้นไม้ใหญ่หลากหลายพันธุ์ ทำให้ชาวบ้านเรียกชื่อวัดเพี้ยนมาเป็น วัดพญาไม้ จนถึงทุกวันนี้ และในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้นไปตามลำน้ำแม่กลอง ขณะผ่านหน้าวัดพญาไม้ได้รับสั่งให้เรือพระที่นั่งเข้าเทียบจอดที่ศาลาท่าน้ำหน้าวัด แล้วเสด็จประทับพักผ่อนตามพระราชอัธยาศัยบนศาลาวัด เมื่อชาวบ้านได้ทราบข่าวก็พากันมาเข้าเฝ้าเป็นจำนวนมาก ต่อมาเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2461 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้เสด็จฯ มาซ้อมรบใหญ่ที่จังหวัดราชบุรี ก็ใช้บริเวณวัดพญาไม้เป็นที่ตั้งค่ายพักแรมของกองเสือป่า ปัจจุบันจังหวัดทหารบกราชบุรีได้ใช้บริเวณของวัดเป็นที่ฝึกซ้อมทหารและฝึกภาคสนามแก่นักศึกษาวิชาทหารตลอดมาจนถึงทุกวันนี้ วัดพญาไม้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นวัดในกรมการศาสนา เมื่อปี พ.ศ. 2423 ภายในวัดพญาไม้มีพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์แห่งเมืองราชบุรี คือ พระพุทธชัยมงคล หรือหลวงพ่อตามใจ เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางสะดุ้งมาร ศิลปะสมัยอยุธยาตอนต้น สูง 2 เมตร หน้าตักกว้าง 1.70 เมตร มีพุทธลักษณะงดงามโดยเฉพาะพระพักตร์ที่อิ่มเอิบ ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถของวัด นอกจากนี้ภายในบริเวณวัดยังมีหลักฐานทางด้านโบราณคดีที่สำคัญ ได้แก่ กำแพงแก้วและซุ้มประตูซึ่งตกแต่งด้วยเสาหัวเม็ดเป็นระยะ ๆ บริเวณมุมกำแพงมีเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสองตั้งอยู่ทั้ง 4 ด้าน และพระอุโบสถ ลักษณะเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนหลังคาเครื่องไม้มุง สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2497 ปัจจุบันวัดพญาไม้จัดเป็นแหล่งโบราณคดีสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เป็นศาสนสถานในพุทธศาสนาที่ยังมีการใช้ประโยชน์ กรมศิลปากรยังไม่ได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานของชาติ
สถานการณ์สิ่งแวดล้อม
-
แก้ไขเมื่อ
2020-12-03