แหล่งโบราณคดีถ้ำมึ้ม (ภาพเขียนสีถ้ำมึ้ม)

ละติจูด 16.926899 , ลองจิจูด 102.509406

พิกัด

ตำบลนิคมพัฒนา อำเภออำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู รหัสไปรษณีย์ 39140

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

แหล่งโบราณคดีทั้งที่ขุดค้นแล้ว และยังไม่ได้ขุดค้น โบราณวัตถุ

ความสำคัญ/ลักษณะ

แหล่งโบราณคดีถ้ำมึ้ม (ภาพเขียนสีถ้ำมึ้ม) ตั้งอยู่ที่ วัดพระพุทธบาทภูเก้า เขาศิริวงกต บ้านดกบาก ตำบลนิคมพัฒนา อำเภอโนนสัง จ.หนองบัวลำภู  ตำแหน่งตามแผนที่ทหาร คือ มาตราส่วน 1 : 50,000 ลำดับชุด L 7017 ระหว่าง 5442 IV Latitude 16 องศา 54 ลิปดา 32 ฟิลิปดาเหนือ Longitude 102 องศา ๒๘ ลิปดา 00 ฟิลิปดาตะวันออก ประวัติการ ขุดค้นกองโบราณคดี กรมศิลปากร ร่วมกับมหาวิทยาลัยฮาวาย สำรวจเมื่อ พ.ศ. 2512 ภาพเขียนสีถ้ำมึ้ม พบอยู่บนภูเก้า ห่างจากถ้ำอาจารย์สิม ไปทางทิศตะวันตก ประมาณ 150 เมตร ลักษณะ เป็นถ้ำลึกประมาณ 4 เมตร ปากถ้ำกว้าง 8 เมตร ก้อนหินขนาดใหญ่ ยาวประมาณ 100 เมตร ตอนกลางของก้อนหินด้านทิศตะวันออก มีหลืบหินเว้าลึกเข้าไปในก้อนหินลึกประมาณ 4 เมตร กว้างประมาณ 8 เมตร สูงจากพื้นหินประมาณ 2.5 เมตร ภาพแกะสลักอยู่บนผนังและเพดานของหลืบหิน เป็นภาพแกะสลักที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยพบ ภาพแกะสลักนั้น เกิดจากการขัดฝนหินให้เป็นร่อง และใช้ผิวโดยธรรรมชาติของหินสร้างภาพขึ้น โดยเฉพาะภาพปลาใช้เม็ดกรวดเล็ก ๆ ที่โผล่จากผิวหินเป็นลูกตาปลาในกรอบรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน พบภาพปลา 3 ตัว ขวาน 11 ภาพ แม่พิมพ์ขวาน (สำริดหรือเหล็ก) 1 คู่ หน้าไม้ 1 ภาพ หัวลูกศร 12 ภาพ และภาพสลักเป็นสัญลักษณ์เช่น เส้นคู่ขนานรูปสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม กากบาท หยักฟันปลา เป็นต้น ภาพเขียนสี : ภาพมือขวา สีแดง ทำโดยวิธีทาบ และมีการเซาะร่องเป็นเส้น 2 เส้นกลางฝ่ามือ และมีภาพลายเส้นสีแดงคล้ำ ประกอบกันเป็นรูปทรงเรขาคณิตแบบต่าง ๆ เส้นคู่ขนาน ลายบั้ง เส้นโค้งเส้นคด ตาราง กากบาท หยักฟันปลา นอกจากนี้ยังมีการสลักทับบนภาพเขียนสีที่ระบายสีทึบด้วย เทคนิคในการเขียนภาพที่ถ้ำมึ้มนี้ น่าจะใช้พู่กันที่มีขนาดเส้นเล็ก สังเกตได้จากน้ำหนักการลงสีที่เสมอกัน พู่กันอุ้มเนื้อสีได้มาก เนื้อสีไหลซึมเข้าตามรูพรุนได้ดี ส่วนการแกะสลักคงจะใช้วัตถุที่มีเนื้อแข็ง อาจเป็นโลหะปลายแหลมเซาะเป็นร่อง อาจขัดถูทำให้ร่องนั้นมีปลายแหลมทั้งสองข้าง น้ำหนักมือกดลงตรงส่วนกลางของร่อง ทำให้กว้างและลึกกว่าส่วนปลาย และภาพที่ได้ออกมาจึงมีมุมต่อที่สนิท เช่น รูปสามเหลี่ยม เป็นต้น การที่รู้จักเลือกผิวหิน ลักษณะของเส้น ความจงใจในการสร้างภาพให้เป็นรูปร่างต่าง ๆ ภาพสัญลักษณ์ ภาพเขียนสีที่อยู่ร่วมกับภาพสลัก ทั้งหมดย่อมมีความหมายอย่างใดอย่างหนึ่ง และภาพทั้งหมดทำขึ้นพร้อม ๆ กันในคราวเดียวกัน แหล่งถ้ำมึ้มนี้เป็นแหล่งแรกและแหล่งเดียวในภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่มีการแกะสลักขนาดใหญ่ และจากลักษณะของภาพ ภาพเหล่านี้สร้างขึ้นในช่วงยุคโลหะช่วงใดช่วงหนึ่ง สันนิษฐาน ว่าเขียนขึ้นในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ (ที่มา : http://www.era.su.ac.th/)

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

-

แก้ไขเมื่อ

2022-05-24