แหล่งโบราณคดีโนนเมือง (เมืองโบราณท่ากระเสริม)

ละติจูด 16.622488 , ลองจิจูด 102.879062

พิกัด

วัดป่าเทพนิมิต หมู่ที่ 1 ตำบลทรายมูล อำเภออำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น รหัสไปรษณีย์ 40140

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

แหล่งโบราณคดีทั้งที่ขุดค้นแล้ว และยังไม่ได้ขุดค้น โบราณวัตถุ

ความสำคัญ/ลักษณะ

เมืองโบราณแห่งนี้มีลักษณะผังทรงกลมรี กว้างประมาณ 800 เมตร ยาวประมาณ 1,000 เมตร เป็นเนินดินที่มีคันดินและคูนาล้อมรอบ สัณฐานทรงรี ตั้งอยู่กลางทุ่งนา (ปัจจุบันพื้นที่บางส่วนเป็นที่ตั้งของวัดป่าเทพนิมิต) เนินดินที่เป็นตัวเมืองโบราณแห่งนี้ชาวบ้านเรียกทั่วไปว่า “โนนคอนเสริม” หรือ “โนนเมือง”

พบหลักฐานและร่องรอยของความเป็นอยู่ของชุมชนในสมัยโบราณที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่ที่บริเวณแห่งนี้ด้วยกัน พอจัดเป็นชุมชนได้อย่างคร่าวๆ ว่ามี 2 สมัยด้วยกัน ได้แก่

ชุมชนสมัยที่ 1 จัดเป็นชุมชนในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย ทราบจากหลักฐาน เช่น โครงกระดูกมนุษย์สมัยโบราณที่ขุดพบ และเศษภาชนะเครื่องปั้นดินเผาต่างๆ เศษภาชนะดินเผาเคลือบน้ำโคลนสีแดง แบบเคลือบขาว แบบลายเชือกทาบ แบบลาบขูดขีดไขว้ แบบผิวเรียบ ไม่มีลายไม่มีสี

ชุมชนสมัยที่ 2 จัดเป็นชุมชนสมัยทวารวดี หลักฐานที่พบได้แก่ คูเมืองเก่าล้อมรอบโนนเมือง และพบกลุ่มใบเสมาหินทราย จำหลักรูปบัวหงายที่ฐานใบเสมาและแบบเรียบ ๆ มีการปักลักษณะซ้อนกัน 3 แผ่น 2 แผ่น และ 1 แผ่น ซึ่งปัจจุบันหลักฐานหลายอย่างได้สูญหายไปและบางส่วนได้รับการดูแลรักษาโดยวัดป่าเทพนิมิต

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

ปัจจุบันเมืองโบราณบ้านท่ากระเสริม (เมืองโบราณโนนเมือง) ตัวเมืองโบราณมีสภาพเป็นป่าโปร่ง พื้นที่บางส่วนเป็นเขตวัดป่าเทพนิมิต ซึ่งทำให้โครงสร้างของเมืองโบราณหลายอย่างถูกทำลายเพื่อสร้างเป็นศาสนสถาน ส่วนบริเวณชายเนินลงไปจนถึงส่วนที่เป็นคูนาคันดิน ซึ่งเป็นคูเมืองเก่าในปัจจุบันได้ถูกชาวบ้านรุกล้ำทำลายสภาพดั้งเดิมไปเกือบสิ้นเชิงแล้ว เนื่องจากต้องการเพิ่มพื้นที่นา ทำให้สิ่งก่อสร้างด้วยดินในสมัยโบราณเหล่านี้พังทลายและตื้นเขิน

ผู้ให้ข้อมูล :

พระมหาอภัยดิษฐ์ จนฺทวํโส (เจ้าอาวาสวัดป่าเทพนิมิต ตำบลทรายมูล อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนเเก่น)

สำรวจ ณ วันที่ 13 มีนาคม 2565

แก้ไขเมื่อ

2022-07-21