วัดมรุกขนคร

ละติจูด 17.0969750281 , ลองจิจูด 98.7618380101

พิกัด

ถนนชยางกูร ตำบลดอนนางหงส์ อำเภออำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม รหัสไปรษณีย์ 48110

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

วัด วัดร้าง ศาสนสถาน

ความสำคัญ/ลักษณะ

วัดมรุกขนครมีอายุเกือบสามร้อยปีมาแล้ว สร้างโดยพระบรมราชาเจ้าแอวก่าน เจ้าเมืองมรุกขนคร เป็นวัดประจำเมืองที่มีความเจริญมากแต่ต่อมาถูกทิ้งร้างไป มีการพบซากของวัดอยู่ที่โรงเรียนดอนนางหงส์สงเคราะห์ตรงข้ามกับที่ตั้งวัดในปัจจุบัน กั้นด้วยห้วยบังฮวกซึ่งเป็นห้วยที่ไหลมาจากแม่น้ำโขง ส่วนฐานของศาสนสถานเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้าก่อด้วยอิฐ อายุราวปลายสมัยอยุธยาถึงต้นรัตนโกสินทร์ ถือเป็นโบราณสถานที่สำคัญแห่งหนึ่ง ใน พ.ศ. 2539 ทางโรงเรียนได้นำอิฐมาก่อล้อมซากอาคารเอาไว้ เดิมเมืองมรุกขนครตั้งอยู่ที่เมืองท่าแขก ฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ต่อมาพระบรมราชา (กู่แก้ว) ผู้ครองเมืองมรุกขนนคร ได้ย้ายเมืองจากท่าแขกมาตั้งอยู่ฝั่งขวาแม่น้ำโขงปากห้วยบังฮวก เมื่อราวปี พ.ศ. 2300 และสร้างวัดไว้กลางเมือง 4 วัด คือ 1. วัดดอนกอง (อยู่ระหว่างบ้านดอนกอง ต่อกับบ้านดงขวาง) 2. วัดดงขวางท่า (อยู่ริมถนนชยางกูรทิศตะวันตกเหนือสุดบ้านดงขวางท่า ) 3. วัดขอนแก่น (อยู่ริมห้วยบังฮวกลึกเข้าไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ) 4. วัดนาถ่อนท่า /ดอนศาลเจ้า (บ้านนาถ่อนท่าอยู่ริมถนนชยางกูรด้านทิศตะวันออก)
วัดมรุกขนครนี้เจริญรุ่งเรืองมากในอดีตจนถึงปี พ.ศ. 2320 ตัวเมืองถูกน้ำกัดเซาะตลิ่งพัง และเกิดโรคระบาด ผู้คนล้มตายเป็นอันมาก จึงได้ย้ายไปตั้งที่บ้านหนองจันทร์ ตำบลท่าค้อ อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม บริเวณนั้นปรากฏชื่อว่า "บ้านเมืองเก่า" มาจนถึงทุกวันนี้ ยังมีซากปรักหักพังของเมืองและวัดปรากฎอยู่ให้เห็น อยู่ในบริเวณโรงเรียนดอนนางหงส์สงเคราะห์ ทิศเหนือห้วยบังฮวก ปัจจุบันได้รับการบูรณะและตั้งเป็นวัดโดยถูกต้องสมบูรณ์ ด้วยหลักฐานอันปรากฏในเบื้องต้นทำให้เกิดแนวคิดการสร้างพระธาตุขึ้นในบริเวณเขตเมืองมรุกขนครเก่า ซึ่งตอนนั้นชุมชนได้ยกให้เป็นเพื่อที่ศักสิทธิ์ไปแล้ว
พระธาตุมรุกขนคร ประดิษฐานอยู่ที่วัดมรุกขนคร บ้านดอนนางหงส์ท่า ตำบลดอนนางหงส์ อำเภอธาตุพนม สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2536 องค์พระธาตุก่ออิฐถือปูนรูปทรงสี่เหลี่ยม ลักษณะคล้ายพระธาตุพนมแต่เล็กกว่า สูง 50.9 เมตร ฐานกว้างด้านละ 20 เมตร พระธาตุสูง 50.9 เมตร มีความหมายว่าสร้างขึ้นในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี และ จุด 9 หมายถึงรัชกาลที่ 9 ได้รับการอุปถัมภ์จากหม่อมหลวงทวีสันต์ลดาวัลย์ ราชเลขาธิการ และคุณหญิงแม่บุญศรี สนธยางกูล พร้อมด้วยศรัทธาจากทั่วสารทิศ 
พระธาตุมรุกขนคร เป็น 1 ในพระธาตุประจำวันเกิด 7 องค์ในจังหวัดนครพนม (โดยพระธาตุพนมเป็นที่ประดิษฐานพระบรมธาตุหลัก ส่วนอีก 6 องค์เป็นบริวาร) และถือเป็นพระธาตุบริวารของพระธาตุพนม องค์ที่อายุน้อยที่สุดในบรรดาพระธาตุทั้ง 7 องค์ 

นอกจากเรื่องราวตำนานของผู้คนและเมืองเก่าแล้ว ที่วัดยังผูกเรื่องความเชื่อที่เกี่ยวกับพญานาคอีกด้วยซึ่งสะท้อนความผูกพันกับแม่น้ำโขงอันมีความเชื่อความศรัทธาเหนี่ยวแน่นในเรื่องพญานาค เพราะวัดตั้งอยู่ใกล้กับริมน้ำที่เชื่อมกับแม่น้ำโขง 

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

วัดยังคงเป็นศูนย์กลางของชุมชน จึงได้รับความใส่ใจดูแลจากชุมชนโดยรอบ อยู่ภายใต้การดูแลของวัดและชุมชน ภายในวัดร่มรื่นสวยงาม สงบสะอาด และเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมขนาดใหญ่และเงียบสงบ

แก้ไขเมื่อ

2021-08-31