กู่เกษม (ปราสาทบึงคำ)

ละติจูด 14.5980029988 , ลองจิจูด 102.0168779643

พิกัด

หมู่บ้าน คลองเตย ตำบลสะแกราช อำเภออำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา รหัสไปรษณีย์ 30150

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

แหล่งโบราณคดีทั้งที่ขุดค้นแล้ว และยังไม่ได้ขุดค้น โบราณวัตถุ

ความสำคัญ/ลักษณะ

กู่เกษม หรือปราสาทบึงคำ อยู่บ้านตลองเตย ตำบลสะแกราช อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมาความสำคัญ กู่เกษมหรือปราสาทบึงคำ มีลักษณะเป็นปรางค์ขอมสร้างด้วยหินทรายทั้งองค์ แผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุมไม้ยี่สิบ ขนาดประมาณ 12x12 เมตร มีประตูเดียว ด้านทิศเหนือ - ใต้ และตะวันตกเป็นประตูหลอก ส่วนด้านหน้าหรือด้านทิศตะวันออก ทำเป็นคูหายื่นยาวออกไปโดยมีความยาวประมาณ 5.80 เมตร ที่ผนังสองข้างของคูหานี้ เจาะเป็นช่องหน้าต่างประดับลูกกรงลูกมะหวดข้างละ 5 ช่อง สุดคูหาเป็นซุ้มประตูทางเข้า ทั้งสองข้างของผนังซุ้มประตูด้านเหนือและใต้เจาะช่องหน้าต่างข้างละ 1 ช่อง ปัจจุบันศาสนสถานขอมแห่งนี้อยู่ในสภาพพังทลายและไม่ปรากฏลวดลายแกะสลักใด ให้เห็นเลยแม้แต่ส่วนที่สำคัญ เช่น ทับหลัง แต่ก็สามารถกล่าวได้ว่าศาสนสถานขอมแห่งนี้ สร้างเสร็จตามเจตนาของผู้สร้าง นอกจากนี้มีการพบแท่นฐานศิวะลึงค์ในบริเวณปราสาทด้วย อายุสมัย พิจารณาจากการทำเสาประดับกรอบประตูเป็นทรงแปดเหลี่ยมเกลี้ยง ๆ รวมทั้งการเข้ากรอบประตูหินและแท่นศิวลึงค์ ศาสนสถานขอมแห่งนี้ควรมีอายุอยู่ในราวกลางพุทธศตวรรษ ที่ 16 หรืออยู่ในระยะเวลาแรกๆ ของการครองราชย์ของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 แห่งอาณาจักรขอม

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

๑. สภาพปัจจุบัน

          กู่เกษมหรือปราสาทบึงคำ อยู่ในสภาพพังทลาย โดยทางกรมศิลปากรได้เข้ามาทำการใช้เครื่องช่วยค้ำยันบริเวณด้านใต้ของตัวปราสาทเพื่อป้องกันการพังทลายมากกว่าเดิม อีกทั้งบริเวณโดยรอบมีการปรับภูมิทัศน์ให้เหมาะแก่การท่องเที่ยว  

 

๒. การเปลี่ยนแปลง

มีการปรับภูมิทัศน์โดยรอบ และมีการนำเครื่องช่วยค้ำยันบริเวณด้านใต้ของตัวปราสาทเพื่อป้องกันการพังทลาย

๓. ปัจจัยการเปลี่ยนแปลง

          ๑) การพังทลายของโบราสถาน

          ๒) มีการปรับสภาพพื้นที่โดยรอบให้เหมาะแก่การศึกษาเรียนรู้และการท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์

บทสรุป

          จากที่ได้เก็บสำรวจข้อมูลการเปลี่ยนแปลงของแหล่งโบราณคดีจังหวัดนครราชสีมา ตามทะเบียนโบราณสถาน  ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเล่ม ๑ กู่เกษมหรือปราสาทบึงคำ พบว่า กู่เกษมหรือปราสาทบึงคำมีลักษณะที่พังทลายและไม่พบหลักฐานทางโบราณคดีที่เคยมีอยู่ในบริเวณนี้ ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากหลักฐานทางโบราณคดีถูกเคลื่อนย้ายไปยังที่อื่นรวม ถึงสภาพการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติก็เป็นผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของกู่เกษมหรือปราสาทบึงคำ

แก้ไขเมื่อ

2022-08-08