วัดพระธาตุ

ละติจูด 15.899365 , ลองจิจูด 103.906834

พิกัด

ตำบลโพนเมือง อำเภออำเภออาจสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ด รหัสไปรษณีย์ 34000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

วัด วัดร้าง ศาสนสถาน

ความสำคัญ/ลักษณะ

วัดกลางอุดมเวทย์เป็นวัด  ที่มีความเป็นมาเก่าแก่มากวัดหนึ่งใน ประเทศไทย จากตำนานที่คนแก่ได้เล่าสืบต่อกันมาและจากหนังสือประวัติพนมไพรและประวัติพระ มหาธาตุวัดกลางอุดมเวทย์ที่ครูแก้ว  ทิพยอาสน์ได้เขียนรวบรวมไว้ ได้กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของวัดกลางอุดมเวทย์ไว้ว่า ...ย้อน หลังไปในสมัยนับพันปีมาแล้ว สมัย นั้นพื้นที่อำเภอพนมไพรในปัจจุบัน เป็นที่อาศัยของชาวชนพื้นเมืองที่เราเรียกกันว่า “ข่า”ชาวข่าได้พากันตั้งบ้าน เรือนอยู่เป็นชุมชนใหญ่เรียกชื่อหมู่บ้านของตนเองว่า จะแจ หรือบ้านแก ในสมันหนึ่ง ได้มีพระภิกษุ ๒ รูป มีนามว่า พระครูมหารัตนชัยยะและพระครูมหาปะสะมัน ได้ เดินธุดงค์ออกจากเมืองอินทปัฐถานคร (ประเทศกัมพูชา) ไปเผยแพร่พระพุทธศาสนาที่เมืองมรุกขนคร เมืองหลวงของแคว้นโคตรบูรณ์ (คาดว่าอยู่ในท้องที่จังหวัดนครพนมปัจจุบัน) เมื่อทั้งสองรูปผ่านมาถึงบ้านจะแจ หรือบ้านแก ได้ ปักกลดพักผ่อนอยู่ชายป่าท้ายบ้านชาวบ้านทราบข่าวและเกิดความเสื่อมใสศรัทธา จึงนิมนต์ให้อยู่ที่บ้านแก พระครูมหาปะสะมันรับนิมนต์อยู่ที่บ้านแก ส่วนพระครูมหารัตนชัยยะได้เดินธุดงค์ไปเมืองมรุกขนครต่อไป
        เมื่อพระครูมหาปะสะมันรับนิมนต์อยู่บ้านแก ชาวบ้านได้ร่วมกันสร้างวัดขึ้นเพื่อให้เป็นที่ปฏิบัติกิจ ทางศาสนาและอบรมสั่งสอนชาวบ้านและพากันตั้งชื่อวัดนี้ว่า  วัด ปะสะมัน  และพระครูมหาปะสะมันได้จำพรรษาอยู่ที่นี่หลายสิบปีและ เห็นว่าพระพุทธศาสนามีความเป็นปึกแผ่นบนแผ่นดินของชาวข่าบ้านแกแล้ว จึงต้องออกเดินธุดงค์ตามพระครูมหารัตนชัยยะไปยังเมืองมรุกขนครต่อไป
           ต่อมาถึงสมัยที่พระครูยอดแก้วหรือพระลูกแก้ว พระภิกษุชาวเวียงจันทน์ ได้พาชาวลาวอพยพข้ามลำน้ำโขงเข้าสู่ดินแดนของชาวข่า ได้เห็นว่าดินแดนบ้านแกเป็น ชุมชนใหญ่น่าอยู่จึงได้พากันตั้งรกรากอยู่ปะปนกับชาวข่า ต่อมาบ้านแกจึงกลายเป็นเมืองแสนล้านช้าง และพระครูยอดแก้วได้เปลี่ยนชื่อจากวัดปะสะมันเป็น  วัดโพธิ์  เพราะเห็นว่า เป็นวัดที่ต้นโพธิ์มากและได้เดินทางไปขอแบ่งชิ้นส่วนของพระอุรังคธาตุมาจาก ภูกำพร้า นำมาประดิษฐานไว้ที่วัดโพธิ์   และมีการสร้างพระสถูปเจดีย์เพื่อบรรจุชิ้นส่วน ของพระอุรังค-ธาตุ และพระพุทธรูปที่ได้อัญเชิญมาจากภูกำพร้าซึ่งพระ เจดีย์นี้ก็คือ องค์พระมหาธาตุในปัจจุบันนั่นเอง
       ต่อมาอีกนับพันปี ถึง สมัยถึงพระครูกิตติมาศักดิ์ (พระครูม้าวหรือยาคูตุ้ย) ประมาณ ปี พ.ศ. ๒๔๐๒-๒๕๓๒ สมัยนี้เมืองแสนล้านช้าง   ได้เปลี่ยนชื่อเป็นเมืองมโนไพร แขวง มโนไพร พระครูกิตติมาศักดิ์ได้เป็นเจ้าอาวาส ได้ทำการปฏิสังขรณ์และบูรณะวัดโพธิ์ ได้เปลี่ยนชื่อวัดโพธิ์ใหม่และประกาศ ชื่อใหม่อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ ๕ มีนาคม ๒๔๒๕ ซึ่งชื่อใหม่ของวัดโพธิ์ก็คือ วัดกลางอุดมเวทย์ เพราะเห็นว่าเป็นวัดที่ตั้งอยู่ กึ่งกลางของย่านชุมชนและเป็นวัดที่เป็นแหล่ง การศึกษาหาความรู้ของประชาชนในสมัยนั้น นอกจากพระครูกิตติมาศักดิ์ยังได้ทำการบูรณะพระอุโบสถ ขอพระราชทานวิสุงคามวาสีและได้รับพระราชทานวิสุงคามวาสี เมื่อวันที่ ๑๕ มกราคม ๒๔๕๐
ต่อมาในสมัยของพระครูประโชตธรรมานุยุต (หลวงพ่อชารี) เป็นเจ้า อาวาสระหว่างปี พ.ศ. ๒๔๙๗-พ.ศ.๒๕๑๔ ได้เห็นว่าองค์พระมหาธาตุได้ทรุดโทรมปรักหักพังลงมามาก  จึงได้ชักชวนญาติโยมช่วยกันทำการบูรณปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่จนสำเร็จเป็นองค์ พระ มหาธาตุที่เด่นเป็นสง่าและเป็นศักดิ์ศรีของชาวอำเภอพนมไพรจนถึงปัจจุบันนี้ ใน ขณะ นั้นวัดกลางอุดมเวทย์ได้ พระปลัด นรินทร์สุภทฺโท เป็นเจ้าอาวาส ( พ.ศ. ๒๕๒๑-๒๕๓๙) ได้มีการพัฒนา ในด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านวัตถุและการพัฒนาด้านจิตใจของประชาชน  การพัฒนาด้านวัตถุนั้น     ได้มีการสร้างสิ่งก่อสร้างหลายอย่างเป็นต้นว่า พระ อุโบสถ สร้างกุฏิ สร้างหอสมุด และ อื่นๆ  อีกมากมาย ส่วนการ พัฒนาด้านจิตใจนั้น    ทางวัดกลางอุดมเวทย์โดยการนำของพระปลัดนรินทร์ สุ ภทฺโท ได้มีโครงการบรรพชาอุปสมบทพระภิกษุสามเณรภาคฤดูร้อน  มีการจัดตั้งโรงเรียนพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และตั้งมูลนิธิวัดกลางอุดมเวทย์ เพื่อเป็นการสงเคราะห์ช่วยเหลือสังคม
           ปัจจุบัน ท่านพระครู อดุลจันทคุณ  (หลวงพ่อประดิษฐ์ จนฺทโร) เจ้าอาวาส วัดกลางอุดมเวทย์ ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสตั้งแต่วันที่ ๒๔ กันยายน ๒๕๓๙ จนถึงปัจจุบัน  ได้มีการพัฒนาด้านต่างๆ มากมายอย่างต่อเนื่อง เพื่อสืบทอดเจตนารมณ์ของอดีตท่านเจ้าอาวาส อีกทั้งยังได้ก่อตั้งสมาคมจันทคุณแสนธรรมการกุศล หน่วย กู้ภัยวัดกลางอุดมเวทย์ เพื่อช่วยเหลือและสงเคราะห์ผู้ประสบภัยต่างๆ และจัดตั้งศูนย์การรู้ICTชุมชนวัดกลางอุดมเวทย์ โดยการสนับสนุนจากกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อ สาร เพื่อให้คนในชุมชนได้ศึกษาหาความรู้และสามารถสืบค้นหาข้อมูลต่างๆด้วยตัวเอง ผ่านระบบอินเตอร์เน็ตอีกด้วย

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

-

แก้ไขเมื่อ

2021-10-07