ปรางค์ศิลาช่องเขาโดนตวล (ปราสาทโดนตวล)

ละติจูด 14.4658008405 , ลองจิจูด 104.724108005

พิกัด

บ้านภูมิซรอล ตำบลเสาธงชัย อำเภออำเภอกันทรลักษ์ จังหวัดศรีสะเกษ รหัสไปรษณีย์ 33110

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

อนุสาวรีย์ อนุสรณ์สถาน สถาน หลักเมือง

ความสำคัญ/ลักษณะ

เป็นปรางค์เดี่ยว ผังรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างยาวประมาณ 7 เมตร ย่อมุมทั้ง 4 ด้าน หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ตัวปรางค์ ก่อด้วย อิฐครึ่งหนึ่งและก่อด้วยศิลาแลงครึ่งหนึ่งโดยก่อศิลาแลงจากฐานถึงครึ่งผนังเรือนธาตุ จากนั้นก่อขึ้นไปด้วยอิฐฝนเรียบไม่สอปูนจนถึงยอดปรางค์ บริเวณทางเข้าทำเป็นมุขยื่นออกไป ผนังของมุขเป็นอิฐ หลังคาคาดว่าจะเป็นเครื่องไม้มุงกระเบื้องยาวประมาณ 5-7 เมตร สังเกตได้จากการเซาะร่องโครงสร้างหลังคาและขอบกระเบื้อง ที่ผนังองค์ปรางค์ด้านหน้า ต่อจากมุขมีแนวเสาหินทราย 4 ต้น สันนิษฐานว่า เป็นเสารองรับหลังคาห้องโถง หรือที่เรียกว่า มณฑป ทางเข้ามณฑปมีวงกลมประตู 3 ช่อง วงกบประตูทั้งสองข้าง มีจารึกปรากฏอยู่เสาศิลาทราย ถัดจากประตูทางเข้าปราสาทออกมา มีเสาศิลาทราย อยู่อีก 4 ด้าน สันนิษฐานว่าน่าจะเป็นซุ้ม โคปุระ แต่ไม่ปรากฏว่ามีกรอบประตู พบหินทราย ลักษณะเป็นธรณี ประตูตั้งไว้ ระหว่างเสาและหน้าธรณีประตูมีอัฒจันทร์ หินทรายวางอยู่ด้านตะวันออกเฉียงใต้ของปรางค์มีหินทรายเรียงต่อกันเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างยาวประมาณ 3x5 เมตร สันนิษฐานว่า น่าจะเป็นบรรณาลัย และมีสระน้ำ ลักษณะเป็นคันดินมีน้ำขัง อายุสมัย ราวพุทธศตวรรษที่ 16 หลักฐานจารึก ปราสาทโดนตวล 1 เลขที่ ศก. 9 จารึกที่กรอบประตูด้วยอักษรขอมโบราณ ภาษาเขมร-สันสกฤต จำนวน 1 ด้าน มี 3 บรรทัด ระบุมหาศักราช 924 ซึ่งตรงกับ พ.ศ.1545 เป็นจารึกที่เก่าแก่กว่า จารึกปราสาทเขาพระวิหาร 1 เลขที่ ศก.5 ระบุมหาศักราช 959 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 1580 

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

ประกาศในราชกิจจานุเบกษา

เล่ม 52 ตอนที่75 วันที่ 8 มี.ค. 2478

แก้ไขเมื่อ

2023-06-06