เมืองเก่าจันทบุรี

ละติจูด 12.609657 , ลองจิจูด 102.114599

พิกัด

ตำบลวัดใหม่ อำเภออำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี รหัสไปรษณีย์ 22000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

เมืองเก่า เมืองประวัติศาสตร์

ความสำคัญ/ลักษณะ

พัฒนาการของเมืองโบราณในเขตจันทบุรีในระยะแรกเริ่มมีความเกี่ยวข้องกับการแพร่หลายของอารยธรรมขอมในช่วงสมัยก่อนเมืองพระนคร ตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ 12 มีการสันนิษฐานว่าอาจมีการอยู่อาศัยที่เมืองเพนียดสืบเนื่องมาจนถึงช่วงพุทธศตวรรษที่ 18 ต่อมาในช่วงสมัยอยุธยาตอนต้นได้มีการย้ายเมืองจากเมืองเพนียดมายังเมืองพุงทะลาย แต่ด้วยความไม่เหมาะสมของพื้นที่ จึงมีการย้ายเมืองที่ขณะนั้นเรียกว่าจันทบูร มายังเขตบ้านลุ่ม ในช่วงสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยเป็นเมืองยุทธศาสตร์ที่สำคัญที่ป้องกันข้าศึกด้านกัมพูชาและเวียดนาม บ้านลุ่มได้รับการเสริมให้มีความแข็งแรงมากขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช สังเกตได้จากร่องรอยคูน้ำคันดินหรือกำแพงเมือง (ปัจจุบันอยู่ในค่ายตากสิน) เมืองจันทบุรีมีบทบาทสำคัญอีกครั้งในช่วงที่มีการกอบกู้เอกราชของพระเจ้าตากสินมหาราช ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 3 ได้มีการย้ายเมืองมายังบริเวณค่ายเนินวงเพื่อป้องกันศึกสงครามกับญวนที่จะเข้ามาทางทะเล โดยมีการสร้างป้อมปราการหอรบ จวนผู้ว่า ศาลหลักเมือง สถานที่ราชการต่างๆ ภายในค่ายเนินวงด้วย แต่ชาวเมืองจันทบุรีในอดีตไม่ได้ย้ายมาอยู่อาศัยที่ค่ายเนินวงมากนักเพราะบริเวณนั้นขาดแคลนน้ำจืดในการอุปโภคบริโภค รัชกาลที่ 5 ทรงโปรดฯ ให้ย้ายกลับมายังเมืองบ้านลุ่มตามเดิม ถึงแม้จะเกิดวิกฤติการณ์ ร.ศ. 112 กรณีพิพาทไทย-ฝรั่งเศส ทำให้บ้านลุ่มกลายเป็นที่ตั้งของกองทหารฝรั่งเศส แต่เมื่อเสร็จสิ้นกรณีพิพาทนั้นแล้ว เมืองเก่าบริเวณบ้านลุ่มก็ถูกยกฐานะเป็นที่ว่าการมณฑลจันทบุรี และได้กลายเป็นศูนย์กลางด้านต่างๆ ของจังหวัดจันทบุรีมาจนถึงปัจจุบัน โบราณสถานที่สำคัญในเขตเมืองเก่าจันทบุรี ได้แก่ กำแพงเมืองจันทบุรีบริเวณบ้านลุ่ม วัดกลาง วัดโบสถ์เมือง วัดจันทนาราม วัดไผ่ล้อม โบสถ์วัดพระแม่ปฏิสนธินิรมล (โบสถ์คาทอลิก) และศาลากลางหลังเก่า นอกจากนี้ยังมีชุมชนริมน้ำจันทบูร ซึ่งเป็นชุมชนเก่าแก่มีอายุกว่า 300 ปี ซีงมีคนจีน คนญวน และคนไทยเข้ามาตั้งถิ่นฐานจำนวนมาก

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

1. ประกาศเขตพื้นที่เมืองเก่าจันทบุรี เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2558

แก้ไขเมื่อ

2018-11-14