เมืองเก่าเพชรบุรี

ละติจูด 13.104855 , ลองจิจูด 99.952544

พิกัด

ตำบลท่าราบ อำเภออำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี รหัสไปรษณีย์ 76000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

เมืองเก่า เมืองประวัติศาสตร์

ความสำคัญ/ลักษณะ

เพชรบุรีในช่วงพุทธศตวรรษที่ 18 สันนิษฐานว่าน่าจะตรงกับ “เมืองศรีชยวัชรปุรี” โดยถือเป็นส่วนหนึ่งในกลุ่มเมืองที่มีความสัมพันธ์กับกัมพูชาในช่วงนั้น เช่นเดียวกับเมืองลพบุรี เมืองสิงห์ และเมืองราชบุรี เป็นต้น โดยมีหลักฐานสิ่งก่อสร้างที่สำคัญคือ ปราสาทวัดกำแพงแลง แต่ร่องรอยหลักฐานของการก่อสร้างกำแพงเมือง – คูเมืองที่น่าจะมีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมเกือบจัตุรัสในช่วงเวลานี้ก็อาจถูกทำลายไปแล้วในสมัยหลังเพชรบุรีในช่วงพุทธศตวรรษที่ 19 – 23 ตรงกับช่วงที่ปรากฏชื่อเมืองเพชรบุรีในจารึกสมัยสุโขทัย และปรากฏบทบาทสำคัญของเมืองนี้ในสมัยอยุธยา พบวัดวาอารามที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาเป็นจำนวนมาก ทั้งวัดมหาธาตุวรวิหาร วัดใหญ่สุวรรณาราม วัดเกาะแก้วสุทธาราม วัดไผ่ล้อม วัดสระบัว สิ่งที่น่าสนใจคือ ศิลปกรรมที่พบตามวัดเหล่านี้ได้แสดงให้เห็นถึงแบบแผนของงานช่างเมืองเพชรในสมัยอยุธยาที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ ทั้งการแกะสลักไม้ การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนัง และงานปูนปั้น และได้สืบทอดมายังกลุ่มช่างรุ่นหลัง จนเกิดเป็น “สกุลช่างเมืองเพชร” รัชกาลที่ ๔ ทรงเป็นผู้บุกเบิกงานก่อสร้างพระราชวังขึ้นที่พระนครคีรี ซึ่งก่อให้เกิดการบูรณปฏิสังขรณ์วัดเก่าแก่ภายในเมืองนี้หลายแห่ง ต่อมารัชกาลที่ ๕ และรัชกาลที่ ๖ ทรงโปรดฯ ให้สร้างพระราชวังขึ้นที่บ้านปืนด้วย ซึ่งนำมาสู่การตั้งถิ่นฐานของผู้คนหรือชุมชนในบริเวณเมืองเก่าเพชรบุรีที่มีแม่น้ำเพชรบุรีไหลผ่านกลางเมือง อันเป็นทั้งศูนย์กลางทางการปกครอง ศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ สาธารณูปโภคต่าง ๆ รวมถึงการเป็นเมืองศูนย์กลางทางศิลปวัฒนธรรมตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เมืองเพชรบุรีมีร่องรอยของแนวกำแพงเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมเกือบจัตุรัส มีความยาวด้านละประมาณ 1 กิโลเมตร โดยมีแม่น้ำเพชรบุรีเป็นคูเมืองด้านตะวันตก สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในช่วงที่อารยธรรมขอมโบราณ แต่ปัจจุบันไม่พบร่องรอยของคูเมืองกำแพงเมืองอย่างชัดเจน เนื่องจากการใช้พื้นที่ซ้อนทับพื้นที่เมืองโบราณอยู่ในปัจจุบัน ใจเมืองประกอบด้วยศาลหลักเมืองซึ่งเดิมสร้างตรงใจกลางเมือง ในตำบลท่าราบ และมีเสาชิงช้า ในบริเวณหน้าวัดเพชรพลี (ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นหมู่บ้านพราหมณ์)

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

1. ประกาศเขตพื้นที่เมืองเก่าเพชรบุรี เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2558

แก้ไขเมื่อ

2018-11-14