แหล่งโบราณคดีบ้านพรหมทินใต้

ละติจูด 14.991181 , ลองจิจูด 100.619015

พิกัด

ตำบลหลุมข้าว อำเภออำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี รหัสไปรษณีย์ 15120

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

แหล่งโบราณคดีทั้งที่ขุดค้นแล้ว และยังไม่ได้ขุดค้น โบราณวัตถุ

ความสำคัญ/ลักษณะ

แหล่งโบราณคดีบ้านพรหมทินใต้ บ้านพรหมทินใต้ หมู่ที่ 11 ตำบลหลุมข้าว อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี การศึกษาแหล่งโบราณคดีพรหมทินใต้เริ่มเมื่อปีพ.ศ. 2529 โดยกรมศิลปากร ได้เข้ามาทำการสำรวจเมืองโบราณในเขตจังหวัดลพบุรี ซึ่งได้พบเมืองโบราณหลายแห่งรวมไปถึงเมืองโบราณบ้านพรหมทินใต้ จากการสำรวจครั้งนั้นพบหลักฐานประเภทเศษภาชนะดินเผาตั้งแต่เนื้อธรรมดาจนถึงเนื้อแกร่ง ไม่มีการตกแต่งมากนัก(สันนิษฐานว่าภาชนะผลิตขึ้นในชุมชน) และยังพบเครื่องถ้วยแบบจีนสมัยราชวงศ์เหม็ง ภาชนะรูปแบบไหขอม เครื่องเคลือบจากกลุ่มเตาศรีสัชนาลัย รวมทั้งยังพบบันทึกภาษาบาลี อักษรปัลวะ(พุทธศตวรรษที่ 11-12) และอักษรหลังปัลวะ(พุทธศตวรรษที่ 13) เมืองโบราณบ้านพรหมทินใต้ ถูกสร้างซ้อนทับลงบนเมืองสมัยโบราณสมัยทวาราวดี เมืองพรมทินใต้ผังเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู มีคูน้ำคันดินล้อมรอบ ตัวโบราณสถานอยู่ตรงกลาง มีลำน้ำโพนทองไหลผ่านทางทิศตะวันออก เนินดินปลูกไร่พริกและไถปรับทำการเกษตร ปัจจุบันคงเหลือร่องรอยแนวอิฐทางทิศใต้ เเละคูเมืองเดิมบ้างทางทิศตะวันออก ราษฎรส่วนใหญ่มีเชื้อสายลาว ซึ่งอพยพมาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เข้ามาตั้งถิ่นฐานประมาณ 100 กว่าปีมาแล้ว ต่อมาได้สร้างวัดและโบสถ์ทับลงไปบนซากโบราณเดิม ภายหลังถูกไฟไหม้จนหมดจึงได้สร้างอาคารไม้สังกะสีขึ้นแทน ในปี พ.ศ. 2543 หน่วยศิลปากรที่ 1 ลพบุรี ได้ทำการขุดแต่งตัวเนินดิน พบว่าโบราณสถานแห่งนี้ี่เป็นพระอุโบสถ์ในสมัยอยุธยา ซึ่งสร้างทับลงไปบนโบราณสถานสมัยทวาราวดี ด้านหลังพระอุโบสถพบแนวอิฐและฐานพระสถูปสมัยทวาราวดี ซึ่งอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าพระเจดีย์รายอีก 3 องค์ ซึ่งสร้างในสมัยอยุธยาและใต้ฐานพบฐานเสมาเดิม 5 ฐาน ใบเสมา พระพุทธรูปหินทราย ภาชระดินเผา กระปุก ขวด แจกันเคลือบสีน้ำตาล เศษกระเบื้อง กาบกล้วย กระปุกสังคโลก บ้านพรหมทินใต้ จึงเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ต่อมาพัฒนาเป็นชุมชนเมืองสมัยประวัติศาสตร์ที่มีการสร้างคูน้ำคันดินล้อมรอบ รับอิทธพลวัฒนธรรมอินเดียในราวพุทธศตวรรษที่ 11-16 ได้พบจารึกอักษรปัลลวะ ภาษาบาลีและสันสกฤต เหรียญเงิน ลูกปัด เป็นต้น และนอกจากนี้ยังมีการขุดค้นพบโคลงกระดูกมนุษย์สมัยก่อนประวัติศาสตร์บริเวณด้านหลังโบราณสถานแห่งนี้และพบหลักฐานต่าง ๆ เช่น เศษภาชนะดินเผา แหวน ลูกปัด กำไล และหยก กระดูุกสัตว์ที่ฝังไปกับศพ

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

บริเวณพื้นที่ที่มีการขุดพบหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ปัจจุบันได้ถูกดินโคลนไหลทับหน้าดินด้านล่างในช่วงฤดูฝนที่ผ่านมา ทำให้ไม่มีร่องรอบการขุดพบด้านล่างให้ชมแต่สามารถเข้าไปชมในพิพิธภัณฑ์ชุมชน บ้านพรหมทินใต้ได้

แก้ไขเมื่อ

2022-02-23