เมืองเก่าสตูล

ละติจูด 6.622233 , ลองจิจูด 100.065076

พิกัด

ตำบลพิมาน อำเภออำเภอเมืองสตูล จังหวัดสตูล รหัสไปรษณีย์ 91000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

เมืองเก่า เมืองประวัติศาสตร์

ความสำคัญ/ลักษณะ

เมืองสตูลเป็นเมืองเก่าแก่เมืองหนึ่งที่อยู่ทางภาคใต้ฝั่งทะเลอันดามันของประเทศไทย มีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน โดยปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีในแหล่งโบราณคดีจำนวนมาก ภายหลังมีการตั้งถิ่นฐานถาวรหนาแน่นมากขึ้นจนกลายเป็นชุมชนเมือง จึงมีระบบการปกครองที่เป็นทางการมากขึ้น โดยการแต่งตั้งเจ้าเมืองจากส่วนกลางมาเป็นผู้ปกครองเมือง เมืองสตูลมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองและการพัฒนาเมืองอย่างต่อเนื่องทำให้เมืองสตูลมีความเจริญก้าวหน้าตามยุคสมัย และสามารถปรับตัวตามสถานการณ์บ้านเมืองได้เป็นอย่างดี เนื่องจากสตูลเป็นเมืองค่อนข้างใหม่มีสภาพความเป็นเมืองมาเพียงร้อยกว่าปี จึงไม่มีองค์ประกอบของเมืองเก่า เช่น กำแพงเมือง คูเมือง และป้อม เหมือนกับเมืองเก่าอื่น ๆ แต่เมืองเก่าสตูลมีความหลากหลายของรูปแบบสถาปัตยกรรม ซึ่งเกิดจากการอิทธิพลที่มีผลต่อการพัฒนาเมืองในยุคสมัยที่แตกต่างกัน ประกอบด้วย สถาปัตยกรรมแบบเรือนพื้นถิ่น เป็นอาคารที่สร้างด้วยไม้และวัสดุธรรมชาติที่หาได้ในท้องถิ่น ส่วนใหญ่พบอยู่บริเวณริมคลองมำบังและพื้นที่ชานเมืองนอกเขตเทศบาล และตั้งกระจายตัวอยู่ริมถนนบุรีวานิช ถนนสตูลธานี และย่านวัดชนาธิปเฉลิม สถาปัตยกรรมแบบจีน อาคารลักษณะนี้ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในย่านตลาดซึ่งเป็นศูนย์กลางของเมือง มีทั้งอาคารทางศาสนา และอาคารเพื่อการพาณิชย์ ได้แก่ ศาลเจ้าโป้เจ้เก็ง และตึกแถวริมถนนสมันตประดิษฐ์ด้านข้างศาลเจ้าโป้เจ้เก็ง สถาปัตยกรรมแบบผสมผสานศิลปะจีน ยุโรป หรือสถาปัตยกรรมแบบชิโนโปรตุกีส หรือที่ชาวบ้านในพื้นที่เรียกกันว่า ตึกแถวปีนัง อาคารลักษณะนี้พบได้บริเวณย่านถนนบุรีวานิชและริมถนนศุลกานุกูล สถาปัตยกรรมร่วมสมัย เป็นสถาปัตยกรรมที่ไม่สามารถแยกยุคสมัยได้อย่างชัดเจน เนื่องจากเป็นการผสมผสานกันของรูปแบบสถาปัตยกรรมต่างยุคต่างสมัยเข้าด้วยกัน ส่วนใหญ่เป็นอาคารราชการและบ้านพักข้าราชการ ได้แก่ อาคารที่ว่าการอำเภอ บ้านพักผู้ว่าราชการจังหวัดบ้านพักข้าราชการ และสถานีรถไฟ เป็นต้น สถาปัตยกรรมแบบอาร์ตเดโค และสถาปัตยกรรมยุคทันสมัย อาคารที่มีรูปแบบทางสถาปัตยกรรมลักษณะนี้ส่วนใหญ่อยู่ในพื้นที่ย่านตลาดของเมืองสตูล ได้แก่ อาคารสมาคมจงหัวสตูล และตึกแถวริมถนนสมันตประดิษฐ์ 2 สถาปัตยกรรมแบบเรือนมลายู หรือเรือนไทยภาคใต้ เป็นรูปแบบสถาปัตยกรรมที่ได้รับอิทธิพลจากหัวเมืองทางตอนเหนือของประเทศมาเลเซีย คือ ปลิศ กลันตัน ตรังกานู อาคารลักษณะนี้ ได้แก่ บ้านหลังปูเต๊ะ และบ้านพระยาสมันตรัฐบุรินทร์นอกจากนี้ ภายในเมืองเก่าสตูลยังมีแหล่งศิลปกรรมที่สำคัญหลายแห่ง ส่วนใหญ่เป็นศาสนสถาน ได้แก่ มัสยิดกลางจังหวัดสตูล (มัสยิดมำบัง) วัดชนาธิปเฉลิม (วัดมำบัง) วัดสตูลสันตยาราม (วัดป่าช้าไทย) วัดมงคลมิ่งเมือง (วัดป่าช้าจีน) เป็นต้นโบราณสถานในเมืองเก่าสตูลมีหลายแห่งทั้งที่ขึ้นทะเบียนและไม่ได้ขึ้นทะเบียนซึ่งโบราณสถานสำคัญที่ขึ้นทะเบียนโบราณสถานแล้วมีเพียงแห่งเดียว คือ คฤหาสน์กูเด็น ส่วนโบราณสถานที่ยังไม่ได้ขึ้นทะเบียน ได้แก่ เขาโต๊ะพญาวัง อาคารเก่าริมถนนบุรีวานิช และกุโบร์อัลมัรฮูมตนกูมูฮำมัด อากิบ สนูบุตร (โต๊ะมาโหม) เป็นต้น

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

-

แก้ไขเมื่อ

2018-11-16