แหล่งโบราณคดีดอนธาตุบ้านร่องกลอง

ละติจูด 16.693589029846 , ลองจิจูด 102.10764613312

พิกัด

บ้านสารจอดร่องกลอง ตำบลซำยาง อำเภออำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น รหัสไปรษณีย์ 40220

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

แหล่งโบราณคดีทั้งที่ขุดค้นแล้ว และยังไม่ได้ขุดค้น โบราณวัตถุ

ความสำคัญ/ลักษณะ

แหล่งโบราณคดีดอนธาตุบ้านร่องกลอง ตั้งอยู่บริเวณกลางทุ่งนาของที่ราบเชิงเขาภูเวียงด้านทิศตะวันตก โดยภูเขาภูเวียงอยู่ห่างออกไปทางด้านทิศตะวันออกของแหล่งประมาณ 10 กิโลเมตร ส่วนด้านตะวันตกของแหล่งสังเกตเห็นผานกเค้าอยู่ไกลออก บริเวณแหล่งโบราณคดีมีระดับความสูงของพื้นที่ประมาณ 224 เมตร จากระดับน้ําทะเลปานกลาง (MSL) นอกจากนี้ยังมีแหล่งน้ำธรรมชาติที่อยู่ใกล้เคียงคือ "ห้วยทรายขาว" บริเวณที่พบหลักฐานทางโบราณคดีนั้นอยู่กลางทุ่งนา
หลักฐานทางโบราณคดีที่พบในบริเวณบ้านร่องกลองแห่งนี้เรียกกันว่า “ดอนธาตุ" หรือ “ดอนธาตุบ้านร่องกลอง” จากคําบอกเล่าของชาวบ้านในหมู่บ้านได้ทราบว่าราษฎรในแถบนี้มีความเชื่อที่สืบต่อกันมาอย่างน้อย 2 ชั่วอายุคนว่าบริเวณแห่งนี้เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ในสมัยโบราณ โดยปรากฏเป็นแท่งหินทรงสี่เหลี่ยม นอกจากนี้ยังเชื่อกันว่าบริเวณแห่งนี้อาจเป็นที่ตั้งของโบราณสถานในสมัยโบราณ จึงเป็นที่มาของการเรียกสถานที่ดังกล่าวว่า “ดอนธาตุ” นั่นเอง

อย่างไรก็ตามจากการสํารวจสภาพปัจจุบันในบริเวณดอนธาตุนั้นไม่พบ ร่องรอยของสิ่งก่อสร้างในบริเวณนั้นแต่อย่างใด แท่งหินทรงสี่เหลี่ยมที่พบในปัจจุบันนั้นมีจํานวนทั้งหมด 4 แท่งด้วยกัน โดยแท่งหินทั้งหมดสกัดจากก้อนหินทรายสีแดงเนื้อค่อนข้างแข็ง โดยทําเป็นรูปแท่งสี่เหลี่ยมและปลายค่อนข้างมน จากคําบอกเล่าทราบว่าแต่เดิมนั้นมีแท่งหินทรายทั้งหมด 5 แท่ง ด้วยกัน โดยพบปักอยู่เป็นกลุ่มรวมกัน มีแท่งหนึ่งอยู่ตรงกลางและอีก 4 แท่งปักอยู่ล้อมรอบทั้งสี่ทิศ แต่ในราวปี พ.ศ.2524-2525 นายอําเภอสีชมพูในขณะนั้นได้ดําเนินการขุดแท่งหินแท่งที่สูงที่สุดไปทําเป็นหลักเมืองของอําเภอสีชมพู โดยปัจจุบันตั้งอยู่ในบริเวณศาลหลักเมืองอำเภอสีชมพู ริมบึงทามจักจั่น แท่งหินหลักดังกล่าวนั้นมีความสูงพ้นจากดินประมาณ 1 เมตร และเมื่อขุดขึ้นจากดินแล้วมีความสูงทั้งหมดประมาณ 1.50 เมตร
นอกจากนี้ยังพบหลักฐานทางโบราณคดีประเภทชิ้นส่วนภาชนะดินเผากระจายอยู่บนผิวดินอย่างหนาแน่น ซึ่งจากคําบอกเล่าได้ทราบว่ามักจะมีการพบหลักฐานทางโบราณคดีต่างๆ โดยบังเอิญในขณะทําไร่ไถนา หรือการขุดไถดินเพื่อเพาะปลูกพืช เช่น ชิ้นส่วนภาชนะดินเผา ชิ้นส่วนเครื่องมือเหล็ก กล้อง ยาสูบดินเผา ฯลฯ โดยจะพบเป็นบริเวณกว้างครอบคลุมพื้นที่ในเขตหมู่บ้านร่องกลอง

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

จากการสำรวจโดยหน่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรมท้องถิ่นจังหวัดขอนแก่น ในวันที่ 11 สิงหาคม 2563 พบว่า สภาพพื้นที่ปัจจุบันมีการก่อสร้างอาคารปกคลุม เป็นที่จัดสรงน้ำดอนธาตุตำบลซำยางเป็นประจำทุกปี บริเวณโดยรอบเป็นที่ดินส่วนบุคคล มีการทำการเกษตร และในบางครั้งก็มีการพบโครงกระดูกมนุษย์ และโบราณวัตถุจำนวนมากบนผิวดิน

แก้ไขเมื่อ

2021-01-26