ละติจูด 14.108242 , ลองจิจูด 99.658154
พิกัด
1 ตำบลหนองโรง อำเภออำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี รหัสไปรษณีย์ 71140
ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ
วัด วัดร้าง ศาสนสถาน
ความสำคัญ/ลักษณะ
พระครูโสภณกาญจนพัฒน์ เจ้าอาวาสวัดห้วยสะพานรูปปัจจุบันให้ข้อมูลว่า วัดห้วยสะพานเป็นวัดเก่าแก่ สร้างมาตั้งแต่เมื่อ ปี พ.ศ. ๒๓๒๙ หลังสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ไม่นาน เดิมชื่อวัด “ช่องลมธาราม” กระทั่ง ปี พ.ศ. ๒๔๖๕ เมื่อมีการก่อตั้งโรงเรียนประชาบาลประจำหมู่บ้าน โดยใช้ชื่อว่า โรงเรียนบ้านห้วยสะพาน นายอำเภอสมัยนั้นจึงให้เปลี่ยนชื่อวัดเสียใหม่ว่า “วัดห้วยสะพาน”
ปัจจุบันตั้งอยู่ติดถนนสายกาญจนบุรี-อู่ทอง เลขที่ ๒๐๐ หมู่ ๒ ตำบลหนองโรง อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี
ยุคสมัยการสร้างอุโบสถ
อุโบสถสร้างในสมัยหลวงพ่อชม เจ้าอาวาสรูปที่ ๔ ของวัด พระครูโสภณกาญจนพัฒน์เล่าว่า มีโยมที่เกิดทันการสร้างอุโบสถหลังนี้ สมัยที่ยังเป็นเด็กนักเรียน แต่ท่านได้เสียชีวิตไปเมื่อ ปี พ.ศ. ๒๕๓๐ หากนับอายุการสร้างอุโบสถตามอายุของโยมคนดังกล่าวจนถึงปีปัจจุบัน ก็น่าจะประมาณ ๑๔๐ ปี หรือราวช่วงกลางรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ลักษณะทางสถาปัตยกรรม
อุโบสถเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนขนาด ๕ ห้อง ฐานโบสถ์เป็นฐานปัทม์ หลังคาทรงจั่วลดหลั่น ๒ ชั้นมุงด้วยกระเบื้อง โครงสร้างหลังคาและพาไลมีการซ่อมแซมมาเป็นระยะ
พื้นที่รอบนอกอุโบสถประกอบด้วยกำแพงแก้วทั้ง ๔ ด้าน มีซุ้มทางเข้าด้านหน้า ๑ ซุ้ม ซุ้มด้านทิศใต้ ๑ ซุ้ม ถูกโบกปูนปิดทับเมื่อคราวสร้างอุโบสถหลังใหม่ ด้านหลังมีช่องเล็ก ๆ ที่สามารถเดินเข้าออกได้
ซุ้มประตูด้านหน้ามีลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่น่าสนใจเป็นพิเศษ อาจารย์ ดร. ปรัชญา เหลืองทอง ได้บรรยายศิลปะสถาปัตยกรรมไว้ดังนี้
เรือนซุ้มมีรูปทรงคล้ายกับหอระฆังในสมัยอยุธยาตอนปลายและสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ตัวซุ้มประตูสร้างแบบก่ออิฐถือปูนในผังสี่เหลี่ยม เชื่อมต่อกับกำแพงแก้ว ตัวซุ้มมีลักษณะการสร้างที่ลดหลั่นกันสี่ชั้น ประดับส่วนยอดด้วยเจดีย์ทรงเครื่อง แต่ละชั้นมีรายละเอียดดังนี้
ชั้นที่ ๑ ทำเป็นช่องประตูทรงใบหอก ใช้สำหรับเดินเข้าสู่ภายในเขตอุโบสถ
ชั้นที่ ๒ สร้างลดหลั่นจากชั้นที่ ๑ ย่านกลาง เจาะช่องทึบทำเป็นรูปทรงใบหอก
ชั้นที่ ๓ สร้างลดหลั่นจากชั้นที่ ๒ ย่านกลาง เจาะช่องทึบทำเป็นรูปทรงใบหอกเช่นเดียวกับชั้นที่ ๒ แต่มีการประดับกรอบช่องด้วยลายกระหนก พื้นที่มุมทั้ง ๔ มุม มีการประดับด้วยเจดีย์ทรงระฆังขนาดย่อม ซึ่งความสูงของเจดีย์ประดับมุมทั้ง ๔ องค์มีความสูงจากฐานถึงยอดเท่ากับความสูงของชั้นนี้
ชั้นที่ ๔ ทำเป็นลักษณะคล้ายเรือนยอด ต่อด้วยเจดีย์ทรงเครื่องที่มีบัวทรงคลุ่มและองค์ระฆังสี่เหลี่ยมเพิ่มมุมต่อด้วยส่วนยอดเจดีย์ที่ทำเป็นบัวคลุ่มเถา ซึ่งรูปแบบของเจดีย์ดังกล่าวเป็นรูปแบบของเจดีย์ทรงเครื่องที่นิยมทำกันมากในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น
ถัดมาเป็นซุ้มเสมาทรงสี่เหลี่ยมยอดเจดีย์ ภายในมีใบเสมาหินทรายขนาดเล็กวางอยู่ เรียงรายรอบอุโบสถจำนวน ๘ ซุ้ม
พาไลรองรับด้วยเสาก่ออิฐถือปูน ๓ ต้น ยื่นออกมาทางด้านหน้าอุโบสถ มีทางเข้าทางทิศเหนือและทิศใต้ มีบันใดทางขึ้นพาไลด้านทิศเหนือและทิศใต้ด้านละ ๑ ขั้น มีเสาหัวเม็ดก่ออิฐถือปูนด้านละ ๒ เสา ประตูทางเข้าอุโบสถมี ๒ ช่อง ไม่มีช่องประตูด้านทิศตะวันตก หน้าต่างด้านทิศเหนือ-ใต้ มีด้านละ ๓ ช่อง ซุ้มประตูประดับด้วยลายปูนปั้นเขียนสีรูปชฎา ส่วนซุ้มหน้าต่างประดับลายปูนปั้นเขียนสีก้านขดแบบฝรั่ง ภายในอุโบสถมีฐานชุกชีเป็นที่ประดิษฐานพระประธานประจำอุโบสถมีพระนามตามข้อความเขียนไว้ใต้ชายผ้าทิพย์ว่า “พระพุธทะโคตม” กับพระพุทธรูปปูนปั้นฝีมือช่างพื้นบ้านอีกจำนวน ๔ องค์ และมีเสาไม้ทรงกลมรองรับคานเพดานด้านละ ๔ ต้น
หน้าบันด้านทิศตะวันออกเป็นปูนปั้นเขียนสี ช่องบนเป็นภาพพระอินทร์ทรงช้างสามเศียร มีเทวดาบริวารนั่งพนมมืออยู่ที่มุมด้านล่างฝั่งละ ๑ ตน ท่ามกลางลายพรรณพฤกษา ช่องล่างเป็นภาพคล้ายพระพรหมถือแว่นแก้ว คั่นด้วยแว่นฟ้า และภาพฤๅษี ๒ ตน นั่งพนมมือไหว้ ด้านนอกเป็นภาพดอกไม้ประดับด้วยกระเบื้องเคลือบ
หน้าบันด้านทิศตะวันตก ช่องบนเป็นปูนปั้นเขียนสีภาพพระสุนทรีวาณี เป็นเทพธิดาตามคติในศาสนาพุทธในประเทศไทย มีหน้าที่คุ้มครองดูแลรักษาพระธรรมและพระไตรปิฎก ช่องล่างเป็นภาพสระบัว ตรงกลางมีภาพกบอยู่บนใบบัว กับพญานาคอีก ๒ ตัว และมีสัตว์อื่น ๆ ได้แก่ กุ้ง ปู ปลา มีปูนปั้นเป็นตัวอักษร แต่ชำรุดหลุดหายไป ยังพออ่านได้ในตอนท้ายว่า “.......เปรียบด้วยพระรัตนตรัย”
โดยรวมอุโบสถเก่าวัดห้วยสะพานเป็นอุโบสถที่มีศิลปะสถาปัตยกรรมที่งดงามโดดเด่น แปลกตามากแห่งหนึ่ง ที่ผ่านการซ่อมแซมส่วนที่ชำรุดทรุดโทรมไปตามกาลเวลาโดยเฉพาะส่วนหลังคา พาไล และกำแพงแก้วด้านที่ติดกับอุโบสถหลังที่สร้างขึ้นใหม่
สถานการณ์สิ่งแวดล้อม
มีการดูแลจากทางวัดเป็นอย่างดี
แก้ไขเมื่อ
2021-07-28
การเสนอแผนงานโครงการ
ปี | แผนงาน | ชื่อโครงการ | รายละเอียด | งบประมาณ | เอกสาร | สถานะ |
---|
รายงานผลการดำเนินงานตามแผนงานโครงการ
ปี | แผนงาน | ชื่อโครงการ | งบประมาณ | วันที่รายงาน | เอกสาร |
---|