ศาลหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี

ละติจูด 14.052582 , ลองจิจูด 101.370975

พิกัด

ริมแม่น้ำปราจีนบุรี ตรงข้ามกับซอยเทศบาล 1 ถนนปราจีนอนุสรณ์ ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี ตำบลหน้าเมือง อำเภออำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี รหัสไปรษณีย์ 25000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

อนุสาวรีย์ อนุสรณ์สถาน สถาน หลักเมือง

ความสำคัญ/ลักษณะ

ศาลหลักเมืองปราจีนบุรี อาคารพระหลักเมืองก่อสร้างตามแบบของกรมศิลปากร เป็นสถาปัตยกรรมทรงไทย หลังคาจตุรมุขยอดปรางค์ หลังคาทรงไทยเป็นชั้นลด 2 ชั้น ทรงจั่ว 4 ด้าน หลังคามุขเป็นทรงจั่ว มุงด้วยกระเบื้องหางมนสีแดง ตรงกึ่งกลางหลังคามุขเป็นยอดปรางค์ ส่วนของยอดปรางค์ประดับฝักเพกา (ลำภุขัน) มีลักษณะคล้ายวชิราวุธอันเป็นอาวุธ ของ     พระอินทร์นำมาซ้อนกัน 3 ชั้น ที่หน้าบันของมุขทั้ง 4 ด้าน สลักไม้ปิดทองประดับกระจกเป็นลวดลายเทวดาและช่อดอกไม้ ตัวศาลถึงยอดปรางค์มีลวดลายขึ้นนูน และปั้นดินถอดพิมพ์ เช่น ช่อฟ้า ใบระกา นาคสะดุ้ง  หางหงษ์ ลายหน้าบัน ลายบัวหัวเสา ลายบันแถลง ลายเพดาน ลายกลีบขนุน ลายกระจัง นาคปั้น เป็นต้น โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก มีประตูเข้า - ออกทั้ง 4 ด้าน ภายในประดิษฐานเสาหลักเมือง ซึ่งมีลักษณะเป็นเสากลม ทำจากไม้มงคลชัยพฤกษ์ ฐานแกะสลักเป็นกลีบดอกบัวรองรับ ปลายยอดเสาหลักเมืองแกะสลักเป็น 4 เศียร 4 พักตร์อย่างสวยงาม โดยกองหัตถศิลป์ กรมศิลปากร เป็นผู้ออกแบบและแกะสลักเสาหลักเมือง ประวัติศาลพระหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี ศาลพระหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี เคยมีการก่อสร้างมาแล้วครั้งหนึ่งเมื่อปี พุทธศักราช 2410 โดยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว       (รัชกาลที่ 4) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้กรมหมื่นบวรวิเศษไชยชาญ เสด็จมาก่อสร้างป้อมและกำแพงเมืองปราจีนบุรี การก่อสร้างได้แล้วเสร็จในปี พุทธศักราช 2415 ตรงกับปีวอกจัตวาศก จุลศักราช 1234 เมื่อได้ทำการก่อสร้างป้อมและกำแพงเมืองเสร็จแล้ว ในปีเดียวกันนี้เอง (พุทธศักราช 2415) พระบาทสมเด็จ        พระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้   พระยาภูธราภัย สมุหนายกว่าการมหาดไทย ออกมาทำการก่อสร้างศาลและฝังเสาพระหลักเมืองขึ้น             ณ บริเวณฝั่งทิศเหนือของแม่น้ำปราจีนบุรี ใกล้กับอาคารกองกำกับการตำรวจภูธรจังหวัดปราจีนบุรี (หลังเก่า) ทำให้ศาลพระหลักเมืองเป็นปูชนียสถานที่สำคัญ และเป็นที่เคารพสักการะของประชาชนจังหวัดปราจีนบุรีตั้งแต่บัดนั้น เป็นต้นมา ต่อมา ทางราชการได้มีการโยกย้ายสถานที่ราชการและกำแพงเมืองใหม่หลายครั้ง ทำให้อาคารศาลพระหลักเมืองเดิมซึ่งเก่าแก่ทรุดโทรมลงตามกาลเวลาไปมาก จึงได้มีการก่อสร้างศาลพระหลักเมืองใหม่อีกครั้งในปี พุทธศักราช 2514 ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา                ภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทรสยามินทราธิราชบรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) ในการนั้นพลตำรวจตรีศรีศักดิ์  ธรรมรักษ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดปราจีนบุรีในขณะนั้น ได้ริเริ่มให้ทำการก่อสร้างศาล   พระหลักหลังใหม่ขึ้น เพื่อให้เป็นปูชนียสถานของจังหวัดปราจีนบุรีสืบต่อไป โดยได้รับมือด้วยดีจากบรรดาข้าราชการ พ่อค้า ประชาชน และยังได้รับความร่วมมือจากนายฉันทิชย์ กระแสร์สินธ์ และพลตรีสมาน          วีระไวทยะ ช่วยตรวจสภาพ ที่ก่อสร้างตามคัมภีร์นครฐาน และตรวจหามงคลดิถี เพื่อวางศิลาฤกษ์ศาลพระหลักเมือง ศาลหลักเมืองจังหวัดปราจีนบุรี

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

-

แก้ไขเมื่อ

2021-09-23