พิพิธภัณฑ์เตาถ่าน

ละติจูด 7.20038 , ลองจิจูด 99.63853

พิกัด

ตำบลสุโสะ อำเภออำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง รหัสไปรษณีย์ 92120

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

พิพิธภัณฑ์ สถาปัตยกรรม พระราชวัง

ความสำคัญ/ลักษณะ

             พิพิธภัณฑ์เตาถ่าน อยู่ในท้องที่บ้านในทอน หมู่ที่ 11 ตำบลสุโสะ อำเภอปะเหลียน จังหวัดตรัง ก่อสร้างขึ้น มุ่งเน้นให้เป็นศูนย์เรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ด้านการใช้ประโยชน์จากป่าชายเลนในอดีต ซึ่งเป็นรากฐานเศรษฐกิจท้องถิ่นแถบลุ่มแม่น้ำปะเหลียน อีกทั้งสร้างมูลค่าการค้าระหว่างประเทศ มาเป็นระยะเวลายาวนาน แม้สิ้นยุคความเฟื่องฟูไปแล้ว แต่ยังเป็นร่องรอยทางประวัติศาสตร์ ภูมิปัญญาและบทเรียนสำคัญ จึงเห็นว่าเตาถ่านนั้น คู่ควรแก่การอนุรักษ์ไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับกรรมวิธีผลิตถ่าน พิพิธภัณฑ์เตาถ่าน  ตำบลสุโสะ เป็นแหล่งอนุรักษ์และเรียนรู้วิถีชีวิตคนเผาถ่าน เพื่อไม่ให้หายไปจากความทรงจำ บริเวณพิพิธภัณฑ์ประกอบด้วยตัวอาคารและเตาเผาถ่านโบราณ ซึ่งเป็นสิ่งที่แสดงถึงร่องรอยทางประวัติศาสตร์และภูมิปัญญาของชาวบ้านในอดีต พิพิธภัณฑ์นี้ได้เปิดให้เข้าชมตั้งแต่ปี พ.ศ.2554 โดยมีองค์การบริหารส่วนจังหวัดตรังเป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบดูแล

               จากการบอกเล่าของชาวบ้านในบริเวณนั้น เคยมีการประกอบอาชีพผลิตถ่านไม้โกงกางซึ่งเชื่อกันว่าเป็นถ่านไม้ที่มีคุณภาพที่สุด ต่อมาเมื่อสัมปทานทำไม้ป่าชายเลนได้ถูกยกเลิกโดยมติคณะรัฐมนตรี ลงวันที่ 19 พฤศจิกายน 2539 (เรื่อง การยกเลิกการให้สัมปทานทำไม้ในเขตป่าไม้ชายเลน) เตาถ่านต่างๆ จึงหยุดใช้งานและอยู่ในสภาพทรุดโทรม ต่อมานายก อบจ.ตรังได้ทราบว่าเตาถ่านและที่ดินแปลงดังกล่าวเป็นของนางห้อง เทพวารินทร์ (ป้าห้อง) นายก อบจ.ตรังจึงได้เดินทางไปพบกับป้าห้องที่บ้านโดยมีนายโรจน์ เก้าเอี้ยน ผู้อาศัยอยู่ในบริเวณดังกล่าวเป็นผู้นำทางไป   ป้าห้องได้เล่าว่าในอดีตพื้นที่ดังกล่าวเคยเป็นสถานที่ที่ป้าห้องประกอบกิจการผลิตถ่านไม้โกงกางและเคยมีเตาถ่านอยู่ถึง 8 ลูก แต่เตาถ่านลูกอื่นๆ ได้ถูกรื้อไปเพื่อนำอิฐไปขายให้แก่ผู้ก่อสร้างรีสอร์ท จนในปัจจุบันเหลือเตาถ่านอยู่เพียงลูกเดียว นอกจากนี้ ป้าห้องยังได้เล่าให้นายก อบจ.ตรังทราบด้วยว่าป้าห้องเองก็มีเจตจำนงที่จะอนุรักษ์เตาถ่านไว้เช่นกันและเมื่อได้ทราบว่านายก อบจ.ตรังมีความประสงค์เดียวกันจึงมีความยินดีที่จะบริจาคที่ดินพร้อมเตาถ่านให้ อบจ.ตรังไปดำเนินโครงการ

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

        พิพิธภัณฑ์เตาถ่าน เป็นแหล่งเรียนรู้ที่สำคัญของคนลุ่มน้ำปะเหลียนในอดีต เพราะมีป่าชายเลนจำนวนมาก พิพิธภัณฑ์ฯ มีความพร้อมเป็นแหล่งเรียน ทั้งด้านวิทยากร   วีดีทัศน์ให้ความรู้ ขั้นตอนกระบวนการกว่าจะได้ถ่านซึ่งเป็นสินค้าที่สำคัญ  มีเรือ ที่จำลองขนาดใหญ่ที่ใช้ในการรับถ่านไปจำหน่ายฯ รวมถีง หุ่นปั้น มากกว่า 30 ตัว ได้ปั้นขึ้นจากรูปร่างหน้าตาของคนงานที่มีอยู่จริงในอดีต โดยได้จากภาพถ่ายและคำบอกเล่าของชาวบ้านในพื้นที่คนงาน และกระบวนการทำถ่าน  ถือเป็นแหล่งการเรียนรู้ที่สำคัญแห่งหนึ่งของจังหวัดตรัง

แก้ไขเมื่อ

2021-10-01