สถาปัตยกรรมมรดกทางวัฒนธรรม : พุทธศาสนสถาน - วัดเขาจอมคีรีนาคพรต

ละติจูด 15.682423 , ลองจิจูด 100.121507

พิกัด

วัดเขาจอมคีรีนาคพรต ตำบลนครสวรรค์ออก อำเภออำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ รหัสไปรษณีย์ 60000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

วัด วัดร้าง ศาสนสถาน

ความสำคัญ/ลักษณะ

มีตํานานว่าวัดจอมคีรีนาคพรตนี้ได้สร้างขึ้นหลังจากที่พม่าตีกรุงศรีอยุธยาแตก ครั้งที่ ๒ แต่เดิมชื่อ “วัดลั่นทม” จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) ได้พระราชทานนามใหม่ว่า “วัดจอมคีรีนาคพรต” อย่างไรก็ตามคนในท้องถิ่นนิยมเรียกว่า “วัดเขา” หรือ “วัดเขาบวชนาค” เพราะในอดีต จังหวัดนครสวรรค์มีวัดนี้เพียงวัดเดียวที่จะทําพิธีอุปสมบทได้

บริเวณวัดแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน ส่วนหนึ่ง ตั้งอยู่บนยอดเขา เป็นที่ตั้งของ “โบสถ์เทวดาสร้าง” อันเป็นพระอุโบสถศักดิ์สิทธิ์และเก่าแก่คู่กับวัด มีเรื่องเล่าว่าเมื่อเริ่มลงเสาโครงพร้อมทั้งเครื่องบนให้เป็นรูปโครงแล้ว แต่ยังไม่ได้ยกขึ้นนั้น ก็มีเรื่องเล่าต่อกันมาว่า พอรุ่งสาง ชาวบ้านได้ยินเสียงมโหรีปี่พาทย์ดังไปทั่วบริเวณ จึงพากันมาดู ปรากฏว่าอุโบสถนั้นสร้างเสร็จเรียบร้อยแล้ว โดยที่ยังไม่มีใครเข้าไปเลยสักคนเดียว และไม่ว่าผู้คนมากมายเพียงใด จะเข้าไปในพระอุโบสถหลังนี้ ก็ไม่มีทางเต็มได้ แม้จะมีพื้นที่เพียง ๒๔ ตารางวาเศษเท่านั้น เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๔)  เสด็จประพาสและพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ ๑ ชั่งเพื่อสร้างพระมณฑป

นอกจากโบสถ์เทวดาสร้างแล้ว บนยอดเขายังมีวิหารเก่าแก่ ซึ่งเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสมัยสุโขทัย พระนาคปรกหินแกะสลักสมัยลพบุรี และพระพุทธรูปปางต่าง ๆ มากมายรายรอบผนังพระวิหาร รวมถึงพระมณฑปอันเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปด้วย นอกจากนี้แล้ว ยังมีบริเวณวัดอีกส่วนอยู่เชิงเขาเป็นที่บําเพ็ญบุญ และมีศาลาการเปรียญที่บําเพ็ญบุญของพุทธศาสนิกชนและกุฎิสําหรับพระภิกษุ

วัดจอมคีรีนาคพรต ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาเชิงสะพานเดชาติวงศ์ สามารถขึ้นไปนมัสการพระพุทธบาททางถนนลาดยางที่ตัดขึ้นไปจนถึงยอดเขา

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

-

แก้ไขเมื่อ

2021-10-05