วัดศรีมงคล (บ้านนาทราย)

ละติจูด 16.896793 , ลองจิจูด 101.200602

พิกัด

90 หมู่ 3 บ้านนาทราย ตำบลวังบาล อำเภออำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ รหัสไปรษณีย์ 67120

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

วัด วัดร้าง ศาสนสถาน

ความสำคัญ/ลักษณะ

     วัดศรีมงคล (บ้านนาทราย) ตั้งอยู่เลขที่ 90 หมู่ที่ 3 บ้านนาทราย ตำบลวังบาล อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ได้สร้างขึ้นเป็นวัดนับตั้งแต่ประมาณ พ.ศ. 2358 เป็นวัดประจำหมู่บ้าน สร้างครั้งแรกโดยหลวงพ่อโง้ง เจ้าอาวาสองค์แรกและชาวบ้านได้ตั้งชื่อว่า วัดทรายงาม โดยตั้งชื่อตามสภาพพื้นที่ดินซึ่งเป็นพื้นทรายสีแดง ต่อมาจึงเปลี่ยนชื่อวัดใหม่ว่า “วัดศรีมงคล” วัดนี้เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งที่ก่อตั้งมาในช่วงสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลายถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์และสะท้อนให้เห็นถึงความเป็นไทยคือ ภาพจิตรกรรมฝาผนังที่อยู่รอบภายในโบสถ์ เขียนภาพโดยนายแดงหรือตาขี้ทูด ใช้เวลาเขียนนานถึง 3 ปีเศษ ได้รับค่าจ้างในราคา 1 ชั่ง 4 ตำลึง ลักษณะของภาพเขียนถึงเรื่องราวพระเจ้าสิบชาติมีศิลปะชาติจึงเข้ามาผสมผสาน ภาพเขียนจะสะท้อนถึงชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยในสมัยนั้นสีสันสวยงาม ใช้สีฝุ่นผสมกาวยางไม้ สีเปลือกไม้ และสีดินระบายภาพ ตัดเส้นแบบแบนเขียนภาพบนฝาผนังปูน (ปางสะดุ้งมาร) ปู่ใจ นันทะเป็นผู้แกะสลัก

            ปัจจุบันนี้วัดศรีมงคลบ้านนาทรายได้รับการขึ้นทะเขียนจากกรมศิลปากรให้เป็นโบราณสถานที่สำคัญของชาติที่ควรอนุรักษ์

            ชาติที่ 1 พระเตมีย์ใบ้ ผู้บำเพ็ญเนกขัมบารมี เนกขัมบารมี หมายถึง การออกบวชหรือออกจากกาม

            ชาติที่ 2 พระมหาชนก ผู้บำเพ็ญวิริยบารมี ประโยชน์ย่อมสำเร็จโดยชอบแก่ผู้นำโดยไม่เบื่อหน่าย

            ชาติที่ 3 พระสุรรรณสาม ผู้บำเพ็ญเมตตาบารมี ความกตัญญูกตเวทีเป็นเครื่องหมายแห่งคนดี

            ชาติที่ 4 พระเนมิราช ผู้บำเพ็ญอธิษฐานบารมี ความสั่งสมขึ้นซึ่งบุญนำสุขมาให้

            ชาติที่ 5 พระมโหสถ ผู้บำเพ็ญปัญญาบารมี คนย่อมบริสุทธิ์ด้วยปัญญา

            ชาติที่ 6 พระภูริทัตตะ (พระภูริทัติ) ผู้บำเพ็ญศีลบารมี ผู้มีศีล มีสมาธิ มีชีวิตอยู่วันเดียว ประเสริฐกว่าชีวิตตั้งร้อยปีของผู้ถือศีลสมาธิ

            ชาติที่ 7 พระจัทรกุมาร ผู้บำเพ็ญขันติบารมี ผู้มีความอดทนย่อมเป็นที่ชอบใจของคนอื่น

            ชาติที่ 8 พระนารทพรหม (พระพรหมนารท) ผู้บำเพ็ญอุเบกขาบารมี (คนมักทำบาปกรรมเพราะ ความหลง)

            ชาติที่ 9 พระวิธูรบัณฑิต (พระวิฑูรย์บัณชิต) ผู้บำเพ็ญสัจจะบารมี คนได้เกียรติชื่อเสียงเพราะ ความสัตย์

            ชาติที่ 10 พระเวสสันดร ผู้บำเพ็ญทานบารมี ผู้ให้สิ่งที่เลิศยอมได้สิ่งที่เลิศอีก

องค์ประกอบสำคัญของแหล่งมรดก

     1. อุโบสถโครงไม้ก่อด้วยอิฐโบราณ สร้างเมื่อ พ.ศ. 2358

     2. พระประธานประจำอุโบสถ ปางสมาธิ ขนาดหน้าตัก กว้าง 51 นิ้ว สูง 79 นิ้ว สร้างเมื่อ พ.ศ. 2358

     3. พระประธานประจำศาลาการเปรียญ ปางประทานพร สร้างเมื่อ พ.ศ. 2480

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

     วัดศรีมงคล (บ้านนาทราย) เป็นวัดเก่าแก่และเป็นสถานที่สำคัญของชุมชนบ้านนาทราย โดยมีการใช้พื้นที่วัดในการประกอบศาสนกิจต่าง ๆ และยังเป็นสถานที่จัดงานประเพณีสำคัญต่าง ๆ ของชุมชน เช่น งานบุญบั้งไฟ งานเลี้ยงปี ฯลฯ นอกจากนั้นภายในวัดศรีมงคลยังมีจิตกรรมฝาผนังที่ถือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของชุมชนบ้านนาทราย เป็นผลงานที่โดดเด่นทางด้านสถาปัตยกรรม ที่แสดงให้เห็นถึงช่วงเวลาของประวัติศาสตร์ เป็นตัวอย่างประเภทของอาคาร ที่มีความสำคัญทางด้านประเพณี อารยธรรมของมนุษย์ เป็นสิ่งที่มีความเชื่อมโยงกับเหตุการณ์และวิถีชีวิตของชุมชน ลักษณะโดยรวมของวัดยังคงสภาพสมบูรณ์ปราศจากสิ่งคุกคาม รูปแบบและลักษณะทางศิลปกรรม และสถาปัตยกรรมของพื้นที่ทั้งหมด ยังคงสภาพเดิมของสถาปัตยกรรมเก่าของชุมชน  สภาพปัญหาในพื้นที่ของวัดศรีมงคล (บ้านนาทราย) เกิดความทรุดโทรมไปตามกาลเวลา

แก้ไขเมื่อ

2023-08-15