คอกช้างดิน

ละติจูด 14.349898182814 , ลองจิจูด 99.861941081055

พิกัด

คอกช้างดิน ตำบลจรเข้สามพัน อำเภออำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี รหัสไปรษณีย์ 72160

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

ชุมชนโบราณ เมืองโบราณ อุทยานประวัติศาสตร์

ความสำคัญ/ลักษณะ

ประวัติความเป็นมาโบราณสถานคอกช้างดินหมายเลข 5 (ฐานศิลาแลง) เป็นแท่นฐานอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าก่อด้วยศิลาแลง ขนาดกว้าง 9 เมตร ยาว 12 กรมศิลปากรขุดค้นโบราณสถานแห่งนี้เมื่อ พ.ศ.2509  ได้พบมุกลึงค์หินสีเขียว 1 องค์ ประดิษฐานอยู่บนแท่นฐานแห่งนี้ การขุดพบมุขลึงค์ซึ่งเป็นรูปคารพแทนองค์พระศิวะที่นี่  แสดงให้ว่าโบราณสถานแห่งนี้เป็นเทวาลัยในศาสนาพราหมณ์ ลัทธิไศวนิกายซึ่งนับถือพระศิวะเป็นเทพเจ้าสูงสุด มีอายุอยู่ในสมัยทวารวดี ราวพุทธศตวรรษที่ ๑๒ - ๑๔ ร่วมสมัยกับชุมชนที่โบราณอู่ทอง

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

นอกจากนี้ พื้นที่หนึ่งที่มีลักษณะเป็นแนวคันดินรูปโค้งเกือกม้า ก่อด้วยอิฐแลงสูงจากผิวดิน ชาวบ้านเข้าใจและ เรียกพื้นที่นี้ว่า "คอกช้างดิน" ด้วยเข้าใจว่าน่าจะเป็นคอกเพนียดคล้องช้างของคนโบราณ แต่ที่จริงแล้วไม่ใช่ นักโบราณคดีบอกว่า ที่นี่คือ แหล่งกักน้ำเพื่อใช้เป็นแหล่งน้ำศักดิ์สิทธิ์ และใช้ในการเกษตรกรรม ที่เรียกกันว่า “บาราย” ที่มีอายุสมัยทวารวดี ตามความเชื่อในทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เพราะไม่ไกลจากที่นี้มากนัก มีทางน้ำที่ใช้แนวหินบีบเข้าสู่บาราย และมีศาสนสถานที่ทำจากหินกรวด บารายนี้แสดงถึงความชาญฉลาดของคนโบราณ ในการเปลี่ยนอู่ทองที่เป็นพื้นที่แล้งน้ำ ให้กลายเป็นพื้นที่การเกษตรกรรม ส่งผลให้มีผู้คนเข้ามาตั้งถิ่นฐานมากขึ้น จนทำให้เมืองอู่ทองโบราณมีความเจริญรุ่งเรืองมากเมืองแรกๆ ในแผ่นดินสุวรรณภูมิ ข้อมูลเมื่อ 18 พค. 2567 ( https://tinyurl.com/2fx6zjd2 )

สภาพปัจจุบัน  เป็นโบราณสถานคอกช้างดินหมายเลข 5 เมืองโบราณอู่ทอง

แก้ไขเมื่อ

2024-06-04