เมืองเก่าพะเยา

ละติจูด 19.168604 , ลองจิจูด 99.907187

พิกัด

ตำบลเวียง อำเภออำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา รหัสไปรษณีย์ 56000

ประเภทแหล่งศิลปกรรมฯ

เมืองเก่า เมืองประวัติศาสตร์

ความสำคัญ/ลักษณะ

การตั้งถิ่นฐานในพื้นที่ชุมชนเมืองพะเยาเริ่มแรกมีการตั้งถิ่นฐานบริเวณริมกว๊านพะเยาฝั่งตะวันออก โดยตั้งบ้านเรือนพักอาศัยเป็นลักษณะชุมชนอยู่ในเขตตำบลเวียง พบแนวคูเมืองตามลักษณะการตั้งถิ่นฐานของชุมชนโบราณ และมีศูนย์กลางชุมชนที่สาคัญ คือ พระธาตุจอมทอง ต่อมามีพัฒนาการของชุมชนขยายตัวจากการก่อสร้างเส้นทางคมนาคมถนนพหลโยธิน (สายเก่า) ทำให้เกิดชุมชนเพิ่มขึ้นอีกหลายแห่ง ในปัจจุบันทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธินสายนอก) ก็มีบทบาทสาคัญต่อการขยายตัวของชุมชนเมืองพะเยา โดยเฉพาะบริเวณสี่แยกประตูชัย สภาพทั่วไปของชุมชนเมืองพะเยายังคงเป็นชุมชนพักอาศัย และแหล่งพาณิชยกรรมระดับจังหวัด การเจริญเติบโตของชุมชนเป็นการขยายตัวตามภาวะเศรษฐกิจเฉพาะภายในจังหวัด และได้รับผลกระทบของการพัฒนาจากภายนอกไม่มากนัก พื้นที่บริเวณชุมชนเมืองยังมีพื้นที่ว่างและที่รกร้างอยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ บริเวณพื้นที่ต่อเนื่องของชุมชนยังเป็นพื้นที่เกษตรกรรมและเป็นพื้นที่ลักษณะลุ่มต่ำ เมืองพะเยาเป็นเมืองเก่าเมืองหนึ่งที่มีความเป็นมาและพัฒนาการทางด้านประวัติศาสตร์ สังคม และวัฒนธรรมมายาวนาน ส่งผลให้ในพื้นที่เมืองพะเยามีแหล่งมรดกทางธรรมชาติและมรดก ทางวัฒนธรรมที่สาคัญหลายแห่ง ทั้งที่เป็นโบราณสถาน อาคาร และสถานที่ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ทางสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น รวมถึงเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของเมืองพะเยา ซึ่งแหล่งมรดกทางธรรมชาติและมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญในแต่ละแห่ง เช่น กว๊านพะเยา อนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง วัดติโลกอาราม วัดศรีโคมคำ วัดพระธาตุจอมทอง วัดศรีอุโมงค์คำ วัดลี วัดป่าแดงบุญนาค วัดหลวงราชสัณฐาน วัดไชยอาวาส วัดราชคฤห์ วัดอินทร์ฐาน วัดร้างประตูชัย หรือวัดพระเจ้ายั้งย่อง วัดศรีจอมเรือง ศาลหลักเมืองพะเยา บ้านคุณหลวงศรีนครานุกูล พระตำหนักกว๊านพะเยา โบราณสถานบ้านร่องไฮ และชุมชนบ้านร่องไฮ เป็นต้น

สถานการณ์สิ่งแวดล้อม

1. ประกาศเขตพื้นที่เมืองเก่าพะเยา เมื่อวันที่ 27 เมษายน 2559

แก้ไขเมื่อ

2018-11-08